Ten jeden z najbardziej znanych polskich cmentarzy położony jest przy ul. Kościeliskiej, a powstał około roku 1850, nieopodal pięknego, również zabytkowego drewnianego kościoła. Jego nazwa to połączenie nazwiska darczyńcy ziemi pod nekropolię, Jana Pęksy, oraz słowa „brzyzek” oznaczającego w gwarze podhalańskiej „brzeg”. Cały cmentarz otoczony jest kamiennym murem, a na bramie wejściowej umieszczone zostały dwie drewniane tablice. Pierwsza z nich to oświadczenie wojewódzkiego konserwatora zabytków, który w 1931 roku uznał nekropolię za zabytek narodowy, a tablica druga to motto autorstwa francuskiego marszałka Ferdynanda Focha: „”Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie”. Tuż obok znajduje się uwaga dopisana przez proboszcza Jana Tobolaka: „Zakopane pamięta”.
Na cmentarzu znajduje się około 500 grobów. Ich znakomita większość to miejsca spoczynku osób zasłużonych dla Zakopanego. Pochowani są tutaj m.in.: Stanisław Marusarz, Kornel Makuszyński, Władysław Orkan, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Tytus Chałubiński, Sabała czy Stanisław Ignacy Witkiewicz. Bardzo wiele nagrobków stanowi małe dzieła sztuki, gdyż wykonane są z drewna, kamienia czy metalu i ozdobione w tradycyjne podhalańskie motywy.
Oprócz nagrobków, na cmentarzu podziwiać możemy murowaną kaplicę Reginy i Pawła Gąsieniców, która pochodzi z roku 1810 i jest najstarszą budowlą sakralną w Zakopanem.
Nekropolia na Pękowym Brzyzku to miejsce szczególne i niezwykłe. Każda mogiła to symbol pamięci o ludziach, którzy na trwałe wpisali się w historię Zakopanego.
Zwiedzanie cmentarza na Pęksowym Brzyzku jest płatne i kosztuje 2 zł. Opłatę pobiera parafia, która w ten sposób gromadzi fundusze w renowację zabytkowych nagrobków.
